VLAGGENVADER
Op 2 juni 1951 werd Gilbert Baker geboren in de conservatieve plaats Chanute in Kansas. Zijn vader was rechter, zijn moeder een lerares en zijn oma was eigenaresse van een kledingwinkel. Als kind voelde hij zich aangetrokken tot kunst en modeontwerp wat hem vervreemdde van leeftijdsgenoten.
Hij hoopte dat zijn dienstplicht voor het Amerikaanse leger zijn ontsnapping zou zijn maar tijdens zijn basisopleiding kreeg hij te maken met ernstige homofobie. Toen hij ervoor koos om hospik te worden, was Gilbert gestationeerd in San Francisco. Daar vond hij een thuis als een openlijk homoseksuele man, bloeiend in de tegencultuurbeweging van het post-Stonewall-tijdperk.
Na het voltooien van zijn militaire dienst gebruikte Gilbert zijn artistieke talenten in zijn politieke inspanningen door spandoeken te maken voor anti-oorlogs- en pro-homomarsen en -protesten. Op voorstel van vrienden en collega's, waaronder de supervisor van San Francisco, Harvey Milk, begon Gilbert te werken aan de creatie van een nieuw symbool voor de homoseksuele en lesbische politieke beweging.
Tot 1978 bestond deze vlag nog niet en stond de roze driehoek – die homoseksuelen moesten dragen in de concentratiekampen van de nazi’s – als symbool van de LHBTIQ-beweging. Gilbert Baker – en ook andere mensen – wilde dit symbool veranderen en een nieuw herkenningsmiddel voor onze community ontwerpen.
(Afbeelding Gilbert Baker via Queer as Fact Podcast, Gilbert Baker and the Rainbow flag, 08-06-2019)
REGENBOOGVLAG
In 1978 ontwierp de kunstenaar Gilbert Baker de regenboogvlag om de homorechten-beweging te verenigen. Hij weigerde er een handelsmerk van te maken omdat hij het zag als een symbool voor onze gemeenschap. Daarom kan iedereen deze vlag namaken en gebruiken zonder auteursrechten te betalen.
De eerste regenboogvlag bestond uit acht kleuren. De roze kleur vertegenwoordigde seks, de rode kleur het leven, de oranje kleur geneeskracht, de gele kleur zonlicht, de groene kleur natuur, de turquoise kleur magie, de blauwe kleur sereniteit en de violette kleur karakter.
Op 25 juni 1978 hief Gilbert de spandoeken op het United Nations Plaza om de San Francisco Gay Freedom Day Parade van dat jaar te herdenken en werd de vlag voor het eerst gehesen.
De vraag naar regenboogvlaggen nam enorm toe waardoor een tekort ontstond in de roze stof die hiervoor werd gebruikt en dit te duur werd voor massaproductie. Dit is de reden dat de roze kleur uit de vlag is verdwenen. Een jaar later werden de turquoise en blauwe kleur vervangen door één koningsblauwe baan om te kunnen voldoen aan een verzoek voor een even aantal banen. De overgebleven zes kleuren wapperen tot de dag vandaag bij onze gebouwen, op onze festivals en bij onze huizen.
WERELDRECORD
Gilbert heeft twee keer een wereldrecord behaald voor de langste regenboogvlag ter wereld. In juni 1994 behaalde Gilbert een eerste wereldrecord toen hij een kilometerslange regenboogvlag creëerde ter herdenking van de 25e verjaardag van de Stonewall Riot 1969 in New York City. Het spandoek had een afmeting van 9,1m x 1,6km en werd gedragen door 5.000 mensen.
In 2003 verbrak hij zijn eigen wereldrecord. Tijdens de viering van het 25-jarig bestaan van de Regenboogvlag werd een vaandel uitgerold van twee kilometer lang en strekte zich van zee tot zee uit van de Golf van Mexico tot aan de Atlantische Oceaan. Na deze viering werd de vlag in stukken gesneden en gedeeld met meer dan 100 steden over de hele wereld.
Gilbert Baker bleef tot zijn dood op 31 maart 2017 actief als kunstenaar, activist, acteur en ontwerper. Laten we volgend jaar allemaal onze regenboogvlag hijsen op 31 maart 2024 om deze unieke kunstenaar te herdenken.
(Afbeelding 'World's longest rainbow flag' via BBC Newsbeat, Amazing images of the rainbow flag around the world, 01-04-2017 (Getty Images))
VERDERE ONTWIKKELING VAN DE VLAG
Baker's vlag werd internationaal omarmd als het symbool van de LGBTQ-gemeenschap en inspireerde veel ontwerpers en activisten om volgende vlaggen te creëren voor meer specifieke identiteiten, zoals de lichtblauwe, witte en roze transgendervlag, gemaakt door Monica Helms in 1999.
In 2017 onthulde het stadhuis van Philadelphia in de Verenigde Staten een Regenboogvlag met zwarte en bruine strepen om de discriminatie van zwarte en bruine leden van de gemeenschap te benadrukken, welke was ontworpen onder leiding van de Amerikaanse burgerrechtenactivist Amber Hikes, Philadelphia's Office of LGBT Affairs.
2018 - DE PROGRESS PRIDE FLAG
Een jaar later voegde de Amerikaanse stad Seattle vijf nieuwe kleuren toe aan de regenboogvlag: zwart en bruin om mensen van kleur te vertegenwoordigen, en roze, lichtblauw en wit om trans, gender non-binair, intersekse en mensen uit het hele genderspectrum te vertegenwoordigen.
Deze vlag kreeg de naam de Progress Pride Flag en was ontworpen door de non-binaire Amerikaanse kunstenaar Daniel Quasar. Deze vlag viert de enorme diversiteit binnen de LHBTIQ+-community en roept op tot een meer inclusieve samenleving.
"We still have forward movement to make.
There still is work to be done.
I wanted to highlight that,"
– Daniel Quasar –
Op 2 september 2023 organiseert de Stichting Canal Pride Leiden de allereerste editie van het Pride Festival in onze sleutelstad. Als COC zullen wij deze dag groots meevieren. Laten we onze vlaggen wapperen op 2 september! Let’s move forward together!
Door Nancy Glazer