Voorloper
 

Zo’n 106 jaar geleden werd het Nederlandsch Wetenschappelijk Humanitair Komitee (NWHK) opgericht door Jacob Schorer. Dit comité kan worden gezien als de voorloper van het COC. Zij hadden het doel om de ongelijkheid tussen heteroseksuelen en homoseksuelen te bestrijden. Op 10 mei 1940 werd dit comité opgeheven.

​

Tweede Wereldoorlog
 

Na de tweede wereldoorlog werd er vanuit de lezerskring van het blad Levensecht de Shakespeare Club opgericht. In februari 1949 werd de Shakespeare Club omgedoopt tot "Cultuur- en Ontspannings Centrum" (C.O.C). Op dat moment telde de vereniging 1000 leden, de grootse homo organisatie ter wereld. Het C.O.C was uiteraard een schuilnaam. Een veilige plek waar homoseksuelen samen konden komen, en ook waar familieleden welkom waren. De doelstellingen van het C.O.C. waren, en zijn tweeledig: aan de ene kant wilde de beweging bijdragen aan sociale emancipatie, aan de andere kant wilde ze cultuur en ontspanning bieden aan homomannen en lesbische vrouwen

​

Jaren 50
 

In de jaren 50 zette het C.O.C zich verder in en richtten ze zich vooral op de afschaffing van artikel 248bis uit het Wetboek van Strafrecht. Dit artikel was ingevoerd in 1911 en bestrafte seksuele contacten met iemand van hetzelfde geslacht tussen de 16 en 21 jaar met ten hoogste vier jaar gevangenisstraf. Ook breidde het COC zich uit naar Den Haag, Rotterdam en later ook naar Utrecht en Arnhem. In 1951 werd op initiatief van de voorzitter van het C.O.C in Amsterdam een internationaal congres van Europese homo-organisaties georganiseerd. Dit resulteerde in de oprichting van het International Committee for Sexual Equality (ICSE).

 

Jaren 60
 

De jaren 60 kenmerkten zich door de ontwikkeling van een subcultuur binnen de homogemeenschap. De gemeenschap trok meer naar buiten, ze werden zichtbaarder in bars en dancings. Ook de C.O.C heeft hier een grote rol in gespeeld. Mede dankzij Benno Premsela, de voorzitter die zichtbaar én herkenbaar in de media te zien was. In 1964 hernoemde het C.O.C zich naar de Nederlandse Vereniging voor Homofielen COC, waaruit voor het eerst duidelijk blijkt dat het om een vereniging voor homoseksuelen gaat. De bekende naam COC bleef, maar verloor met zijn puntjes ook de naar binnen gerichte betekenis.

Hoewel de gemeenschap telkens meer naar buiten trad werd dit niet altijd goed ontvangen. Zo ontstond ook het beleid dat homoseksuelen en lesbiennes vooral moesten laten zien dat ze keurige mensen waren, zodat de acceptatie sneller zou komen. Maar niet iedereen was het daarmee eens. Zo werd op 8 februari 1968 de Leidse Studentenwerkgroep Homoseksualiteit (LSWH) opgericht door vier studenten - Paul de Leeuw, Jan van Nakerken, Leo de Ridder en Jos Westerdijk.

​

Discriminatie
 

De LSWH verzetten zich onder andere tegen de seksuele discriminatie die zij ondervonden aan de hand van artikel 248bis van het Wetboek van Strafrecht. Voor hetero’s gold de regel dan de minimumleeftijd om seks te hebben 16 jaar was, voor homoseksuelen gold een leeftijdsgrens van 21 jaar. Deze uitzondering heeft geleid tot de arrestatie van zo’n 5000 mannen in de 60 jaar dat dit beleid actief was. Deze ‘ontuchtplegers’ werden zelf bijgehouden in een register, met verregaande gevolgen voor hun persoonlijke leven en carrière. Deze ongelijkheid is uiteindelijk in 1971 opgeheven. Mede dankzij de felle protesten van de landelijke Studentenfederatie voor Homoseksualiteit waarbij de LSWH was aangesloten. Het COC nam het standpunt van de studentenfederatie over, mede hierdoor werd de Leidse studentenwerkgroep homoseksualiteit minder actief. In 1973 kreeg het COC de officiële herkenning waardoor ook subsidies aangevraagd konden worden. Sinds 1971 heette het COC voluit Nederlandse Vereniging voor Integratie van Homoseksualiteit COC (N.V.I.H.- COC).

​

Homovakbond
 

Mede door deze ontwikkelingen en oprichtingen van andere verenigingen voor LHBTI+ fungeerde het COC meer als homovakbond. Toen in de jaren 80 aids zijn wereldwijde intrede deed werd het COC de gesprekspartner van de Nederlandse overheid op het gebied van homozaken. Zo hebben zij jarenlang gestreden, en in 1993 gewonnen dat discriminatie op basis van seksuele voorkeur verboden zou worden. Deze bepaling werd vastgelegd in de Algemene Wet Gelijke Behandeling.

​

COC Leiden
 

In 1985 betraden de Leidse Studentenwerkgroep Homoseksualiteit (LSWH) en Lesbische Vrouwen Leiden (LVL) het huidige pand, De Kroon, aan de Langegracht. Daarmee zette zij zich gezamenlijk in voor de belangen van alle homoseksuelen als de COC – afdeling in Leiden. In 1999 noemde zij zich officieel COC Leiden.

​

De Kroon
 

Het pand De Kroon is al sinds 1734 in gebruik. In dat jaar kreeg Willem van Aken toestemming om een branderij te beginnen. Toen in 1789 Abraham Hartevelt de branderij opkocht ging deze verder onder de naam ‘Hartevelt’. Hij begon met het distilleren of branden van wijnen om te voorkomen dat de alcohol verloren ging. Later breidde hij zijn bedrijf uit door ook jenever te produceren. Tot in de 20e eeuw zou deze distellerij in het bezit van de familie Hartevelt blijven.

​

In 1918 werd de firma een Naamloze Vennootschap en kwam de naam ‘De Fransche Kroon’ uit de 18e eeuw weer terug. Zij gingen verder onder de naam: ‘’ De Fransche Kroon, v/h Hartevelt & Zoon.

Uiteindelijk werd in 1967 Hartevelt overgenomen door (Lucas) Bols en tot 1971 hebben de gebouwen aan de Langegracht dienst gedaan als distributiecentrum. De gemeente Leiden kocht de panden in 1983 en ze werden op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Hier heeft COC Leiden zijn intrek genomen en het gebouw is vernoemd naar één van de jenever merken die werden gedistilleerd; De Kroon.

​